Czerniak złośliwy

Rozwija się wskutek niekontrolowanego, nieprawidłowego rozrostu zdegenerowanych komórek barwnikowych skóry - melanocytów. Pojawia się najczęściej u osób w średnim wieku a w jego leczeniu bardzo dużą rolę odgrywa wczesne rozpoznanie.

Czerniak najczęściej umiejscawia się na skórze, ale może także pojawiać się wszędzie tam, gdzie występują melanocyty, tzn. na błonach śluzowych (w jamie ustnej, odbytnicy), a nawet w siatkówce oka.

Jego szczególna złośliwość wynika z  wyjątkowo dużej skłonności do wczesnych przerzutów oraz niewielkiej podatności na leczenie. Na czerniaka choruje nieco więcej kobiet niż mężczyzn, jednak przebieg choroby jest zwykle cięższy u płci męskiej.

Czasem pod wpływem ultrafioletu i innych czynników komórki produkujące barwnik – melaninę mogą przemieszczać się do miejsc, które nie są wystawiane na działanie słońca. Dlatego czerniak złośliwy skóry może  pojawić się na podbiciu stopy, na pięcie albo na palcach stopy, choć są to rzadsze przypadki.

Do czynników ryzyka, które mogą powodować rozwój czerniaka, zalicza się:

• dziedziczone cechy skóry i predyspozycje
• stałe drażnienie i urazy
• długotrwałe przebywanie na słońcu.
• zauważono częstsze występowanie czerniaka u osób o jasnej karnacji narażonych na przewlekłe działanie promieniowania słonecznego.
• naturalne przemiany hormonalne, częstsze występowanie czerniaka w okresie pokwitania, ciąży i połogu.

Czerniak złośliwy ma wyjątkowo dużą zdolność do przerzutów drogą naczyń chłonnych i krwionośnych. Przerzuty te dzielimy na miejscowe i odległe.

1. Przerzuty miejscowe: wyróżnia się z nich przerzuty satelitarne (w bezpośrednim otoczeniu guza), tranzytowe (umiejscowione w przebiegu naczyń chłonnych) i przerzuty do węzłów chłonnych, które są położone w najbliższym otoczeniu guza.

2. Przerzuty odległe: mogą być zlokalizowane m.in. w płucach, wątrobie, kościach oraz mózgu. Już pierwsze przerzuty mogą od razu pojawiać się w narządach wewnętrznych.

Diagnoza i leczenie czerniaka złośliwego

Pierwszym sygnałem ostrzegawczym dla nas powinno być zwiększenie się liczby nowych znamion barwnikowych. Uwagę należy zwrócić także w przypadku, gdy powiększą się lub zmienią kolor i kształt, znamiona  już istniejące.

Czerniak ulega bowiem nieregularnemu rozrostowi. Rak  ten występuje jako plama, grudka lub guzek o nieregularnych kształtach i brązowej lub czerwono-brązowej barwie.

Podstawowym leczeniem czerniaka jest chirurgiczne wycięcie, którego nierozłącznym elementem jest wycięcie regionalnych węzłów chłonnych (ich wycięcie wykonuje się zawsze w przypadku, gdy są powiększone).

Jednym z nowoczesnych aspektów leczenia czerniaka jest tzw. technika wycięcia węzła "wartownika". Polega ona na odnalezieniu  pierwszego węzła niewyczuwalnego klinicznie na drodze naczyń chłonnych, które biegną od czerniaka, następnie wycięciu go i dokładnemu zbadaniu.

W przypadku istniejących przerzutów czerniaka do tego węzła wykonuje się wycięcie wszystkich regionalnych węzłów chłonnych.

Inne metody leczenia, stosowane zazwyczaj w badaniach klinicznych to chemioterapia, radioterapia i immunoterapia. Niestety nie przynoszą one oczekiwanych korzyści.

Osoby, które chorowały na czerniaka powinny przez pierwsze 2 lata wykonywać badania kontrolne co 2 miesiące. Kolejne wizyty ustala lekarz prowadzący.

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy czerniaka złośliwego