Owrzodzenia (wrzody)

Rodzaje wrzodów

Wrzody najczęściej powstają w obrębie przewodu pokarmowego. Równie często pojawiają się wrzody żylakowe, odleżynowe, a także, bardzo niebezpieczne dla wzroku, wrzody pełzające rogówki oka. Występują również wrzody aftowe - owrzodzenia błony śluzowej jamy istnej, warg lub języka czy owrzodzenia popromienne.

Przyczyny powstawania owrzodzeń

Do głównych przyczyn, które prowadzą do powstawania wrzodów należą:

• Zakażenie bakterią Helicobacter pylori - nadmierne wydzielanie kwasu solnego przez żołądek;
• Styl życia - nieprawidłowa dieta, palenie papierosów, stresujący tryb życia;
• Wrzody przewodu pokarmowego - żołądka i dwunastnicy;
• Zaburzenia krążenia - przewlekła niewydolność żylna;
• Długotrwały ucisk;
• Pewne choroby - np. choroba Leśniowskiego-Crohna;
• Stosowanie leków wrzodotwórczych - np. piroksykam, indometacyna i ketoprofen, rzadziej ibuprofen i nabumeton.

Możliwe są także bezpośrednie przyczyny owrzodzeń, tj. urazy fizyczne, chemiczne i termiczne.

Objawy i leczenie najczęstszych rodzajów owrzodzeń

Wrzody trawienne

Objawy wrzodów trawiennych

Najczęstszym objawem wrzodów trawiennych jest kłujący, palący lub piekący ból brzucha powyżej pępka. Bóle są długotrwałe i pojawiają się kilka razy w ciągu dnia. Duże wrzody mogą promieniować bólem do pleców i prawego ramienia.

Wrzody żołądka powodują ból w prawej części brzucha, który nasila się po posiłku. Przy wrzodach dwunastnicy pojawiają się tzw. bóle głodowe. Chory odczuwa je głównie w nocy lub nad ranem.

Owrzodzeniom przewodu pokarmowego często towarzyszą takie objawy, jak:

• nudności,
  
• wymioty,
• wzdęcia,
  
• uczucie pełności i rozpierania,
• niestrawność,
  
• kwaśne lub gorzkie odbijanie z niesmakiem w ustach,
• zaparcia występujące często na przemian z biegunkami,
• bóle głowy.

Leczenie wrzodów trawiennych

Celem kuracji jest wygojenie się wrzodów oraz wyeliminowanie przyczyn, które mogą doprowadzić do nawrotu choroby.

Terapia wrzodów trawiennych polega na leczeniu zakażenia bakterią, podawaniu odpowiednich leków, ewentualnie na leczeniu operacyjnym. Najczęściej trwa od 7 do 14 dni. Nieleczone wrzody żołądka mogą być bardzo groźne dla zdrowia człowieka. Przede wszystkim pojawić się mogą powikłania, takie jak krwawienie z wrzodu lub też perforacja. W leczeniu istotna jest prawidłowa dieta - jedzenie chudego, pieczonego mięsa, unikanie ostrych przypraw, smażonych potraw, picia kawy i alkoholów wysokoprocentowych. Należy unikać leków wrzodotwórczych, a także zaprzestać palenia papierosów.

Owrzodzenia podudzi (wrzody żylakowe)

Osobny artykuł na ten temat: Owrzodzenia podudzi

Objawy owrzodzenia podudzi

W początkowym etapie choroby pojawia się uczucie ciężkości nóg, zwłaszcza w godzinach wieczornych. Występują tzw. pajączki i żyły siateczkowate. Następnie tworzą się obrzęki wokół kostek, które w kolejnej fazie rozprzestrzeniają się na całe podudzia. Z czasem powstawać mogą żylaki. W zaawansowanej etapie choroby uwidaczniają się zmiany troficzne skóry, czyli przebarwienia, wypryski i stwardnienia. Są bardzo niepokojącym objawem, może bowiem dojść do pęknięcia pokrywającej żylaki skóry, co w rezultacie daje owrzodzenie podudzi. Wówczas mamy do czynienia z raną otwartą.

Leczenie owrzodzeń podudzi

Leczenie owrzodzeń żylakowych jest trudne i długotrwałe. Polega na oczyszczeniu wrzodu, a następnie na stosowaniu opatrunków dobranych odpowiednio do rany, jej zasięgu i głębokości. Należy je zmieniać co 5-7 dni,a gdy owrzodzenie zaczyna się goić co 2 tygodnie. Czas gojenia uzależniony jest od wielkości wrzodów. Duże, okrężne owrzodzenia całego podudzia mogą się goić nawet do 6 miesięcy. Po wygojeniu rany należy poddać się zabiegowi chirurgicznemu (operacja żylaków), który usunie przyczyny owrzodzeń. Jeżeli taki zabieg nie zostanie przeprowadzony, istnieje ryzyko ponownego pojawienia się ran.

Odleżyny

Objawy odleżyn

Objawy tego typu owrzodzenia nieodłącznie związane są ze stopniem odleżyn (stopni jest 5). I stopień schorzenia to zaczerwienienie, które uciśnięte palcem zblednie. Kolejny etap (II stopień) to mikrozaburzenia krążenia. Zaczerwieniona skóra nie zmieni koloru pod wpływem dotyku. Następnie powstają pęcherze i głębsze uszkodzenia graniczące z tkanką podskórną. W tym stadium choroby (III stopień) występuje rumień i bolesny obrzęk. Na dnie rany można zauważyć żółtą masę (tkanki rozpadające się). Kolejny stopień (IV) jest równoznaczny z pojawieniem się czarnych, martwych już tkanek. Zaawansowana martwica (V stopień odleżyn) obejmuję mięśnie, kości i stawy.

Leczenie odleżyn

Celem leczenia owrzodzeń odleżynowych jest przywrócenie ciągłości uszkodzonych tkanek. Terapia uzależniona jest od stopnia zaawansowania odleżyny. Ciężkie przypadki leczone są szpitalnie, najczęściej na oddziale paliatywnym. W kuracji najczęściej stosuje się opatrunki, które wchłaniają wysięki z ran i sprawiają, że rana nie wysycha. Mogą to być opatrunki hydrożelowe, hydrożelowe z alginatami i żelowe hydrokoloidowe o właściwościach oczyszczających i nawadniających. Głębsze odleżyny (III, IV, czasem V stopień) mogą być leczone operacyjnie. Należy wówczas oczyścić ranę i usunąć martwe tkanki. Można również stosować preparaty enzymatyczne - maści, żele, których zadaniem jest oczyszczenie wrzodu, nasączenie i oddzielenie strupa martwiczego.

Owrzodzenia są bardzo nieprzyjemnym schorzeniem. Objawy często widoczne są już na początku choroby. Należy zatem bacznie obserwować swój organizm, wcześnie reagować na wszelkie zmiany i zapobiegać pogłębianiu się ran. Najważniejszym wskazaniem jest jednakże profilaktyka, której stosowanie pozwoli uniknąć niebezpiecznych i wymagających długotrwałego leczenia chorób.

Autor: Karolina Wrona